Odpowiedzialność odszkodowawcza biegłego za sporządzenie wadliwej opinii
Jeżeli wskutek sporządzenia przez biegłego wadliwej opinii w sprawie przegrasz spór sądowy, możesz skutecznie dochodzić od niego odszkodowania.
W tym wypadku dochodzi do wyrządzenia Ci szkody w postaci przegrania procesu, w skutek oparcia przez Sąd rozstrzygnięcia na wadliwej opinii eksperckiej, będącej niejednokrotnie istotnym dowodem w sprawie. W związku z tym może zdarzyć się tak, że Twoja uprzednia przegrana na sali sądowej jest następstwem zawinionego działania biegłego, który sporządził opinię sprzeczną ze stanem rzeczywistym, tym samym wyrządzając w Twoim majątku szkodę. W takim wypadku, zgodnie z powszechnie obowiązującym prawem oraz orzecznictwem polskich sądów, przysługuje Ci przeciwko biegłemu roszczenie o odszkodowanie.
W wyroku z dnia 29 maja 2015 r. (V CSK 479/14, nie publ.) Sąd Najwyższy przesądził między innymi, że biegły sądowy ponosi odpowiedzialność wobec osób trzecich za szkodę wyrządzoną wadliwą opinią, a na jego odpowiedzialność nie ma wpływu prawidłowość prawomocnego orzeczenia wydanego z wykorzystaniem zakwestionowanej opinii. Prawomocny wyrok, a także dokonana w postępowaniu, w którym został on wydany, ocena dowodu z podważanej opinii, nie ekskulpują (tzn. nie wyłączają winy) biegłego. Odpowiedzialność biegłego jest niezależna od przewidzianej w art. 4171 § 2 k.c. odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkodę, którą spowodował prawomocny wyrok. W związku z tym, należy stwierdzić, że wyłącznie biegły ponosi osobistą odpowiedzialność za wadliwie sporządzoną opinię i to na nim spoczywa obowiązek naprawienia szkody.
Sąd Najwyższy podniósł także, że wada opinii wydanej przez biegłego, stanowiąca przyczynę szkody, może stanowić przestępstwo przewidziane w art. 233 § 4 lub 271 § 1 k.k. a wówczas zgodnie z art. 4421 § 2 k.c. roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia (tak zob. Wyrok SN z 15.01.2021 r., V CSKP 201/21, LEX nr 3107876). W praktyce oznacza to, że przez 20 lat od momentu sporządzenia przez biegłego wadliwej opinii w sprawie, będziesz mógł skutecznie wystąpić przeciwko niemu z roszczeniem o naprawienie szkody.
Zgodnie z art. 233 § 4 k.k., kto jako biegły, rzeczoznawca lub tłumacz, przedstawia fałszywą opinię, ekspertyzę lub tłumaczenie mające służyć za dowód w postępowaniu określonym w § 1, czyli w postępowaniu sądowym lub w innym postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy. W wyroku z dnia 29 maja 2015 r. Sąd Najwyższy odwołując się do piśmiennictwa wskazał, że kwestia fałszywej opinii występuje wówczas, gdy ocena wyrażona w opinii pozostaje w wyraźnej sprzeczności z rzeczywistym stanem rzeczy, z aktualnym stanem wiedzy w dziedzinie, której opina dotyczy, lub została oparta na wyraźnie błędnej metodzie badawczej. Opinia mija się z prawdą, jeżeli biegły podaje w niej nieprawdziwe fakty, wyciąga z faktów wnioski wyraźnie niezgodne z kryteriami uznawanymi za niewątpliwe w dziedzinie, której opinia dotyczy, lub nie zamieszcza w opinii istotnych wniosków wynikających z przeprowadzonych badań (tak zob. Wyrok SN z 15.01.2021 r., V CSKP 201/21, LEX nr 3107876).
W związku z tymi stwierdzeniami trzeba mieć też na względzie, że w doktrynie prawa karnego przyjmuje się, iż (…) prawda biegłego to prawda w sensie moralnym, tj. zgodność procesu myślowego z wypowiedzią go uzewnętrzniającą. Biegły więc dopuści się tego przestępstwa, jeżeli: w opinii poda inne ustalenia niż poczynione w toku ekspertyzy; zatai rzeczywiście poczynione ustalenia, przeczące zasadności wniosków; celowo prowadzi nieprawidłową argumentację (tak zob. Wyrok SN z 15.01.2021 r., V CSKP 201/21, LEX nr 3107876).
W konsekwencji, należy zauważyć, iż w pełni możliwym jest skuteczne dochodzenie odszkodowania przez osobę poszkodowaną w skutek wadliwie sporządzonej opinii, od biegłego. Tym bardziej, że ww. możliwości potwierdziło orzecznictwo Sądu Najwyższego.