Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych 2022 r. – część I

W dniu 13 października 2022 r. weszła w życie ustawa z dnia 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw. Jest to największa nowelizacja prawa spółek, która przewiduje przede wszystkim wprowadzenie prawa holdingowego, definicji „grupy spółek”, rozszerzenie kompetencji rady nadzorczej, wprowadzenie nowych instytucji takich jak komitet rady nadzorczej oraz doradca rady nadzorczej, a także zmianę zasad odpowiedzialności członków zarządu. Celem zapoznania się z wprowadzonymi nowościami w prawie handlowym przygotowaliśmy serię artykułów na temat tej nowelizacji. Niniejszy wpis stanowi część pierwszą ww. serii. Zapraszamy do zapoznania się.

Uregulowanie prawa holdingowego

I. Grupa spółek

Ustawa nowelizująca wprowadza pojęcie grupy spółek. Grupa spółek składa się ze spółki dominującej oraz spółki lub spółek zależnych, które łączy wspólny interes. Spółka zależna podejmuje decyzję o dołączeniu do grupy spółek poprzez podjęcie uchwały na Zgromadzeniu Wspólników lub Walnym Zgromadzeniu większością ¾ głosów, w której spółka zależna ma obowiązek wskazać spółkę dominującą. Obie spółki mają obowiązek zgłoszenia uczestnictwa w grupie spółek do KRS.

Przepisów o spółce zależnej nie stosuje się dla spółek publicznych, spółek które znajdują się w likwidacji i rozpoczęły podział majątku, spółek w upadłości oraz spółek, które są objęte nadzorem nad rynkiem finansowym w rozumieniu art. 1 ust. 2 ustawy z 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym.

II. Kompetencje kontrolne i nadzorcze spółki dominującej nad spółką zależną

Przywołana ustawa reguluje kompetencje spółki dominującej nad spółką zależną o charakterze kontrolnym i nadzorczym. Spółka dominująca sprawuje stałą kontrolę nad spółką zależną, może wydawać jej wiążące polecenia dotyczące prowadzenia spraw spółki. Spółka zależna, aby wykonać wiążące polecenie musi podjąć uchwałę zarządu. Spółka zależna może podjąć uchwałę o odmowie wykonania polecenia ze względu na zagrożenie niewypłacalnością lub niewypłacalność spółki lub obawę, że polecenie jest sprzeczne z interesem spółki i wyrządzi jej szkodę.

Kompetencje nadzorcze spółki dominującej polegają na:

• możliwości przeglądania ksiąg i dokumentów spółek zależnych w każdym czasie,
• prawie żądania udzielenia informacji,
• możliwości wystąpienia do sądu rejestrowego, w przypadku odmowy udzielenia informacji przez spółkę zależną,
• rada nadzorcza spółki dominującej sprawuje stały nadzór nad realizacją interesu grupy, a w przypadku braku rady nadzorczej w spółce dominującej nadzór sprawuje jej zarząd.

III. Odpowiedzialność spółki dominującej w stosunku do spółki zależnej

Zgodnie z ustawą nowelizującą, odpowiedzialność odszkodowawcza spółki dominującej za szkodę wyrządzoną spółce zależnej jest uwarunkowana wystąpieniem czynnika winy. Spółka dominująca ponosi odpowiedzialność wobec spółki zależnej w przypadku:

• wyrządzenia spółce zależnej szkody poprzez wykonanie wiążącego polecenia,
• wyrządzenia szkody wierzycielowi spółki zależnej,
• obniżenia wartości udziału przysługującego wspólnikowi spółki zależnej.

IV. Squeeze-out i sell-out

Nowelizacja wprowadza również następujące regulacje w grupach spółek:

• squeeze-out – jest to przymusowy wykup udziałów lub akcji wspólników lub akcjonariuszy mniejszościowych nieposiadających więcej niż 10% kapitału zakładowego w spółce zależnej przez wspólników lub akcjonariuszy większościowych ze spółki dominującej posiadających co najmniej 90% kapitału zakładowego w spółce zależnej,
• sell-out – dający wspólnikom lub akcjonariuszom mniejszościowym możliwość żądania umieszczenia w porządku obrad najbliższego zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia podjęcia uchwały o przymusowym wykupie ich udziałów lub akcji przez wspólników lub akcjonariuszy posiadających co najmniej 90% kapitału zakładowego w spółce zależnej. Co istotne, wspólnicy lub akcjonariusze mogą zwrócić się z takim żądaniem wyłącznie raz w roku obrotowym i nie wcześniej niż przed upływem 3 miesięcy od wpisu ich udziału w grupie spółek w rejestrze przedsiębiorców KRS.

W kolejnej części omówione zostaną zmiany w zakresie rozszerzenia kompetencji rady nadzorczej oraz wprowadzenia nowych instytucji, tj. komitetu rady nadzorczej oraz doradcy rady nadzorczej.